ตุลาคม 2558 ครบรอบ 1 ปีพอดิบพอดีที่ผมได้มีโอกาสเป็นผู้ประกอบการร่วม Blue Elephant Guesthouse ในจังหวัดสุรินทร์ การทำธุรกิจใดก็ตาม ต้องอาศัยการลองผิดลองถูก ในระหว่างทางเราจะได้พบเจอกับอุปสรรค โอกาส ความล้มเหลว และความสำเร็จ
โอกาสครบรอบ 1 ปีนี้ผมขอใช้บทความนี้เป็นพื้นที่แบ่งปันประสบการณ์ ที่ผมพบเจอในธุรกิจให้เช่าที่พักยุคดิจิทัล ว่า 1 ปีของผมนั้น ผมผ่านอะไรมาบ้างในแง่มุมของการทำธุรกิจออนไลน์
กลุ่มเป้าหมายของธุรกิจคุณคือใคร
“กลุ่มเป้าหมายของคุณคือใคร” นี่เป็นคำถามแรก ที่คุณต้องมีคำตอบให้กับตัวเอง ก่อนที่จะลงมือทำธุรกิจออนไลน์ หรือธุรกิจอะไรก็ตาม ผมกับแม่ตกลงกันว่าเราจะจับกลุ่มนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติเป็นหลัก เน้นพวกฝรั่ง Backpack มองหาที่พักราคาประหยัด
การกำหนดกลุ่มเป้าหมายให้ชัดเจนมีความสำคัญมาก เพราะเราสามารถโฟกัสพลังของเรา (ซึ่งมีจำกัด) ไปที่กลุ่มเป้าหมายได้อย่างเต็มที่ โดยเฉพาะการกำหนด Content เพื่อสื่อสารกับกลุ่มเป้าหมาย
ดังนั้นเมื่อผมเริ่มต้นทำเว็บไซต์สำหรับธุรกิจ และลงข้อมูลที่พักกับ Airbnb ผมสามารถทุ่มพลังให้กับการทำ Content ภาษาอังกฤษได้อย่างเต็มที่ ผมเป็นโปรแกรมเมอร์ และเคยทำเว็บไซต์หลายภาษามาก่อนจึงรู้ดีว่า ถ้ากลุ่มเป้าหมายเราชัดเจน เราไม่ต้องกังวลเลยว่าจะต้องมาทำเว็บไซต์หลายภาษา เพราะมันเป็นอะไรที่เปลืองพลังมาก และต้องใช้เวลาในการทำ Content เพิ่มมากขึ้น
เลือกช่องทางให้เหมาะกับกลุ่มเป้าหมาย
การเลือกช่องทางให้ลูกค้าสามารถเข้าถึงธุรกิจของคุณได้นั้นสำคัญมาก ไม่ว่าจะเป็น Website หรือ Social Media คุณต้องเลือกให้เหมาะสม โดยทำการ Research พฤติกรรม และ Life Style ของลูกค้ากลุ่มเป้าหมาย
จากประสบการณ์ของผม ชาวต่างชาติมักค้นหาที่พักจาก Google เป็นหลัก สำหรับ Airbnb มีแนวโน้มค้นหาและจองที่พักเพิ่มมากขึ้น ส่วน Social Media ฝรั่งนิยมใช้เพื่ออัพเดทข้อมูลข่าวสาร และแชร์เรื่องราวให้กับเพื่อน ๆ มากกว่าการทำธุรกรรมออนไลน์
ดังนั้นธุรกิจของผมจึงเริ่มต้นจากการสร้างเว็บไซต์ขึ้นมา เพื่อให้ลูกค้าสามารถจองที่พักได้ รวมถึงไปประกาศลงที่พักกับ Airbnb ส่วน FB Fanpage ผมใช้สำหรับอัพเดทข้อมูลข่าวสารจากเว็บไซต์หลักเท่านั้น
เว็บไซต์ยังคงมีความสำคัญ
ผมขอย้ำนะครับ ว่าในปัจจุบันถึงแม้เราจะเปิดร้านค้าและทำธุรกิจบน Social Media อย่าง Facebook, Instagram หรือ Line กันได้สะดวก แต่เว็บไซต์ก็ยังคงมีความสำคัญต่อธุรกิจออนไลน์เสมอ เพราะเว็บไซต์ คือ พื้นฐานของการทำธุรกิจ E-commerce และเปรียบเสมือนหน้าร้านให้ลูกค้าสามารถเข้ามาดูรายละเอียดสินค้าหรือบริการ รวมถึงติดต่อกับเจ้าของธุรกิจได้โดยตรง ในอีกแง่มุมหนึ่งการมีเว็บไซต์ช่วยให้ธุรกิจมีความน่าเชื่อถือ
ข้อเท็จจริงต่อไปนี้คือสิ่งที่ผมได้รับจากการทำเว็บไซต์ Blue Elephant Guesthouse
– เริ่มต้นแบบทุนต่ำก็ทำได้
การทำเว็บไซต์ธุรกิจของผมเริ่มแบบทุนต่ำ โดยเริ่มจากการเช่า Host กับจดโดเมน รวมแล้วไม่เกิน 1,000 บาทต่อปี ส่วนตัวเว็บผมใช้ WordPress กับ Theme ฟรี เพราะผมต้องการโฟกัสไปที่การทำ Content บนเว็บมากกว่าที่จะต้องมานั่งพัฒนาเว็บเองครับ ส่วนการจองที่พักผมใช้วีธีการแบบเรียบง่าย คือ จองผ่านอีเมล์ กับแปะลิงก์ให้ลูกค้าจองผ่าน Airbnb อีกหนึ่งช่องทาง
– อุปสรรคของเว็บใหม่
เว็บไซต์ก็มีแล้วแต่ประเด็น คือ “ทำอย่างไรให้นักท่องเที่ยวค้นหาเจอได้ง่าย” ผมลองค้นหา “Guesthouse in Surin” ใน Google ปรากฏว่าผลลัพธ์ส่วนใหญ่ที่เจอในหน้าแรก คือ Guesthouse ที่อยู่ในหมู่เกาะสุรินทร์ จ.พังงาครับ เพราะฝรั่งนิยมไปเที่ยวหมู่เกาะสุรินทร์มากกว่าจ.สุรินทร์ ส่วนเว็บผมน่ะเหรอ ผมเองยังไม่รู้เลยว่าเว็บไปอยู่ในผลการค้นหาหน้าไหน และได้อันดับที่เท่าไหร่ นี่เป็นอุปสรรคแรกเลยของเว็บที่เพิ่งเปิดใหม่ จึงเกิดคำถามที่สองขึ้น คือ “ต้องรออีกนานแค่ไหนกว่าเว็บจะไปอยู่หน้าแรกของ Google”
– การทำเว็บใหม่ให้ติดหน้าแรกของ Google อย่างรวดเร็ว
การทำ SEO เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยให้เว็บติดอันดับต้น ๆ ของการค้นหาได้ แต่ก็ขึ้นอยู่กับการกำหนด Keyword และปรับแต่ง Content ให้สอดคล้องกับ Keyword ที่กลุ่มเป้าหมายใช้ค้นหา ซึ่งผมก็ทำ SEO นะ แต่ไม่แน่ใจว่าจะต้องใช้เวลากี่สัปดาห์ หรือกี่เดือนจึงจะเห็นผล
ดังนั้นผมจึงหาอีกหนึ่งตัวช่วย คือ Google My Business และเห็นผลจริงครับ ถ้าเราได้ยืนยันตำแหน่งที่ตั้งของธุรกิจกับบริการของ Google ตัวนี้แล้ว ผลลัพธ์การค้นหาจะปรากฏในหน้าแรกของ Google ในรูปแบบของแผนที่ซึ่งอยู่เหนือรายการผลการค้นหา ลูกค้ากลุ่มเป้าหมายสามารถสังเกตเห็นได้ง่าย
*บทความให้ความรู้: ทำเว็บติดอันดับค้นหาหน้าแรก Google ไม่กี่วันด้วย Google My Business ของดีที่เว็บมีหน้าร้านควรสมัคร
สร้าง Story ของคุณขึ้นมา
ข้อนี้สำคัญมาก และผมอยากแนะนำให้ผู้ประกอบการที่พักลองทำดู คือ การเขียนเรื่องราวของแขกที่พักมากับคุณ ลงเว็บไซต์ ผมลงมือสร้าง Story และพบข้อดีหลายอย่างดังนี้
1. ธุรกิจของคุณน่าดึงดูด: เชื่อผมเถอะแขกที่มาพักก็อยากเป็นส่วนหนึ่งของเรื่องราวเหล่านั้น ผมเขียนเรื่องราวแขกที่มาพักเกือบทุกคน (ต้องเป็นคนที่ Friendly ด้วยนะ เพราะฝรั่งบางคนก็มีนิสัยเก็บตัว ผมไม่มีโอกาสได้พูดคุยด้วย) การเขียน Story นอกจากเป็นการสร้างความประทับใจให้กับแขกที่มาพักแล้ว ยังช่วยให้แขกในอนาคตตัดสินใจมาพักกับคุณได้ไม่ยาก
2. ช่วยให้ธุรกิจของคุณถูกค้นหาได้ง่ายขึ้น: Search Engine จะชอบมากถ้าเว็บไซต์ของคุณมีเนื้อหาที่อัพเดทอยู่เสมอ นอกจากนี้การเขียน Story ยังเป็นการใส่ Keyword ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจของคุณลงไปอย่างป็นธรรมชาติ ทั้งหมดจะส่งผลให้เว็บไซต์ของคุณติดอันดับผลการค้นหาหน้าแรกของ Google ได้ไม่ยากครับ
ตอนนี้เว็บไซต์ผมติดอันดับ Top 3 ด้วยการค้นหาคำว่า “Guesthhouse Surin” ใน Google แบบไม่ได้ Login เข้า (Google+)
3. Story คือ ตัวสร้างความแตกต่างในยุคออนไลน์: สิ่งที่ผู้ประกอบการรายย่อยจะสู้กับธุรกิจเจ้าใหญ่ได้ คือ การทำ Story ครับ ซึ่งที่พักหรือโรงแรมส่วนใหญ่ไม่ค่อยจะทำกัน (จากการ Survey ของผมนะ) นี่คือ ทำ Branding อย่างหนึ่ง ซึ่งจะทำให้ธุรกิจของคุณดูโดดเด่น แตกต่าง และดูน่าสนใจขึ้นเยอะครับ
การเข้าไปอยู่ในเว็บจองที่พักชื่อดังเป็นเรื่องยาก
ผมเคยสอบถามเพื่อน ๆ หลายคนว่าจองที่พักผ่านอะไร แน่นอนว่าคำตอบที่ได้ยังคงเป็น Agoda หรือ Booking.com แต่การที่เว็บไซต์ Big Name เหล่านั้นจะติดต่อให้คุณไปลงที่พักด้วยนั้นยากมาก ถ้าคุณไม่ใช่เจ้าของที่พักรายใหญ่ หรือดังขนาดมีคนเขียนรีวิวลง Pantip ให้ และผมก็ไม่เคยคิดที่จะไปลงที่พักกับเว็บเหล่านั้นด้วย (เพราะอะไรอ่านย่อหน้าถัดไป)
ส่วนชาวต่างชาตินั้น หลายคนแนะนำให้ผมไปลงข้อมูลที่พักกับ TripAdvisor ซึ่งผมลองข้อมูลที่พักไป 4 ครั้ง แต่ก็ไม่สำเร็จสักครั้ง เนื่องจากไม่ผ่านเงื่อนไขบางอย่างที่ทาง TripAdvisor กำหนด ผมเคยสอบถามไปแต่คำตอบที่ได้กลับมานั้นคลุมเครือมาก เลยถอดใจไม่ลงมันล่ะ เพราะผมยังมีตัวเลือกอื่นที่ยอดเยี่ยมไม่แพ้กันอย่าง Airbnb อยู่
มหัศจรรย์ Airbnb
การทำธุรกิจให้เช่าที่พักออนไลน์นอกจากมีเว็บไซต์แล้ว คุณสามารถเพิ่มช่องทางอื่นให้ลูกค้าสามารถเข้าถึงที่พักของคุณได้ Airbnb เป็นอีกหนึ่งช่องทางที่ผมให้ลูกค้าสามารถจองที่พักได้ และถ้าใครเคยแวะมาอ่านบทความเกี่ยวกับ Airbnb ในเว็บไซต์ START IT UP คุณจะทราบว่าผมได้ลูกค้ามาพักเกสท์เฮ้าส์รายแรกจาก Airbnb อย่างรวดเร็ว ผมขอเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า Amazing Airbnb ก็แล้วกัน
ในปัจจุบันนักท่องเที่ยวต่างมองหาที่พักราคาประหยัด และอยากมีโอกาสที่จะได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้วัฒนธรรมกับคนในท้องถิ่น การที่ Airbnb สามารถตอบสนอง Need เหล่านั้นได้ ทำให้ผู้คนต่างหลั่งไหลเข้ามาจองที่พักผ่าน Airbnb กันเป็นจำนวนมาก และช่วยให้เจ้าของที่พักมีรายได้จากการเปิดบ้านหรือห้องว่างให้เช่า ถือว่า win win ทั้งคู่
Airbnb ได้รับความนิยมมากขึ้นทุกปี ดูจากสถิติจำนวนนักท่องเที่ยวที่จองที่พัก และจำนวนที่พักที่เปิดให้บริการใน Airbnb มีเพิ่มมากขึ้น อย่างปีนี้ผมได้ลูกค้ามาพักช่วงงานช้างเดือนพฤศจิกายน จาก Airbnb เยอะกว่าปีที่แล้วมากครับ ดังนั้น Airbnb จึงเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่ผมอยากแนะนำให้ผู้ประกอบการที่พัก ลองไปลงประกาศให้เช่าดู
*วิดีโอให้ความรู้: แนะนำธุรกิจ Airbnb กับโอกาสเป็นเจ้าของธุรกิจให้เช่าที่พักยุคอินเทอร์เน็ต
*บทความให้ความรู้: Airbnb กับโอกาสเป็นเจ้าของธุรกิจให้เช่าที่พักในยุคดิจิทัล
*บทความให้ความรู้: แนวทางการเป็นผู้ประกอบการ Airbnb โดย START IT UP
*อีบุ๊ค: ผู้ประกอบการ Airbnb มือใหม่ สร้างรายได้จากการให้เช่าที่พัก
ปัญหาที่พบเจอในการทำธุรกิจออนไลน์
– ลูกค้าไม่มาตามนัด
เนื่องจากผมไม่มีระบบชำระเงินออนไลน์ (กรณีจองผ่านอีเมล์) ทำให้ผมเคยเจอลูกค้าบางคนที่จองไว้แต่ไม่มาตามนัด 2 ราย อย่างไรก็ตามกรณีแบบนี้เกิดขึ้นน้อยมาก ผมมีลูกค้ามาพัก 20 กว่าคน เคสนี้เลยเกิดขึ้นไม่ถึง 1% แต่ในอนาคตผมกำลังศึกษาแนวทางความเป็นไปได้ ในการเพิ่มช่องทางการชำระเงินค่าที่พักผ่านบัตรเครดิตและ Paypal
– อีเมล์หลอกลวงจากพวกมิจฉาชีพ
ผมเคยได้รับอีเมล์จองที่พักจากคณะฝึกสอนฟุตบอลของสโมสร Everton FC ในประเทศอังกฤษ ซึ่งผมตอบรับทันทีโดยไม่ได้เอะใจ แต่พอมีอีเมล์ที่สองส่งมาด้วยข้อความแทบจะลอกกันมา ทำให้ผมเอะใจ จึงสอบถามเรื่องนี้จากทางสโมสร และพบว่าเป็นพวกมิจฉาชีพส่งมา ผมจึงนำเรื่องนี้ไปแชร์ลง Pantip ให้ผู้ประกอบการคนอื่นได้ทราบ ที่น่ายินดี คือ มีคนเจอเหตุการณ์นี้และโทรมาขอบคุณผมที่แชร์เรื่องราวเตือนภัยในเขาทราบ
เรื่องนี้เป็นอุทาหรณ์สอนผมเลยว่าก่อนจะตอบรับอะไรก็ตาม เราต้องตรวจสอบลูกค้าให้ดีเสียก่อน อย่าอายหรือเกรงใจที่จะถามความจริง เพราะคนที่จองมาไม่ใช่ว่าจะเป็นคนดีทุกคน
*บทความให้ความรู้: เตือนภัย ฝรั่งแอบอ้างชื่อ Everton FC จองที่พักออนไลน์
ว่าด้วยเรื่องของรายได้ และสิ่งที่ได้รับจากธุรกิจนี้
ผมบอกกับผู้อ่านตามตรงว่าธุรกิจให้เช่าที่พักที่ผมทำอยู่ เป็นช่องทางหารายได้พิเศษของครอบครัว เราเริ่มธุรกิจจากเล็ก ๆ ทำเป็นงานอดิเรก ในปัจจุบันผมยังไม่สามารถคาดหวังได้ว่าธุรกิจนี้จะเป็นรายได้หลัก เพราะที่พักไม่ได้ถูกจองเต็มทุกเดือน แต่ในอนาคตมีแนวโน้มที่ดีที่จะพลิกกลับมาเป็นช่องทางสร้างรายได้หลักได้ เพราะชั่วโมงบินที่สูงขึ้น และเห็นโอกาสที่จะต่อยอดไปยังธุรกิจอื่นที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวได้
นอกจากเรื่องของรายได้แล้ว การทำธุรกิจนี้คุณยังจะได้เพื่อนใหม่ รวมถึงแลกเปลี่ยนเรียนรู้วัฒนธรรมกับชาวต่างชาติ ผมคิดว่าเป็นสิ่งที่ยอดเยี่ยมที่สุดสำหรับเจ้าของที่พัก
ผมได้มีโอกาสคลุกคลี พูดคุย แชร์ประสบการณ์การใช้ชีวิตหลายอย่างกับแขกชาวต่างชาติที่มาพัก ผมอยากได้ข้อมูล ผมอยากรู้ถึงความรู้สึกนึกคิดของแขก ทั้งหมดเพื่อนำไปสู่การปรับปรุงธุรกิจให้ดียิ่งขึ้น แขกที่มาพักเกือบทุกคน ผมจะนำเรื่องราวที่ได้สนทนากันเขียนเป็น Story ให้ได้อ่านกันบนเว็บไซต์ Blue Elephant Guesthouse การมอบความทรงจำในการพักผ่อนที่ดีแก่แขกที่มาพัก ช่วยให้เกิด Word of mouth ได้ไม่ยาก
โอกาสเติบโตในธุรกิจนี้
แนวทางการเติบโตในธุรกิจให้เช่าที่พักออนไลน์ สามารถทำได้ด้วยการเพิ่มจำนวนที่พัก หรือ Renovate ที่พักให้หรูหรา เพื่อสร้างรายได้ให้กับเจ้าของที่พักมากขึ้น ซึ่งผมยังไม่เน้นจุดนี้ แต่เน้นไปที่การสร้างแบรนด์ Blue Elephant Guesthouse ให้แข็งแกร่ง โดยการมอบประสบการณ์การพักผ่อนที่ดีที่สุดให้กับแขกที่มาพัก ตรงนี้เป็นอีกหนึ่งหัวใจสำคัญที่จะช่วยให้เราเติบโตในธุรกิจนี้ได้
Airbnb แสดงให้เห็นแล้วว่าแนวทางนี้เกิดขึ้นได้จริง เจ้าของที่พักระดับ 5 ดาว มีโอกาสที่จะปรับขึ้นราคาที่พักได้ไม่ยาก เพราะใคร ๆ ก็อยากไปพักด้วย
สุดท้ายสิ่งที่ผมอยากฝากสำหรับผู้ที่สนใจในธุรกิจนี้ คือ การที่คุณเริ่มต้นเร็ว คุณก็ยิ่งมีโอกาสเก็บเกี่ยวประสบการณ์ หรือชั่วโมงบินการเป็น Host มากขึ้น แน่นอนว่าเหมือนกับธุรกิจอื่น ๆ ประสบการณ์ในวิชาชีพของคุณที่เพิ่มมากขึ้น ก็คือ โอกาสที่คุณจะเติบโตและสร้างรายได้เพิ่มมากขึ้นในอนาคตครับ
